Nên có "đặc khu công nghệ" thay vì đặc khu kinh tế ở Việt Nam?

Trong lúc thiên hạ đang sôi nổi phản đối đề xuất đặc khu kinh tế 99 năm, và tiếp theo là dự thảo luật về an ninh mạng, mình chợt nảy ra ý tưởng này, dù biết chắc nó sẽ khó tới được tai các bác chính phủ, quốc hội, và chắc sẽ còn xa, xa lắm mới tới giai đoạn phản biện để triển khai, thì cũng xin phép được "phiêu" một lát.
Hãy nghĩ về ý tưởng này - xây dựng một đặc khu về công nghệ cho Việt Nam, có thể làm thí điểm ở 3 nơi, hoặc không chỉ cần bất cứ địa phương nào hưởng ứng và trích lập quỹ đất (có thể tương ứng 1 huyện/ quận cũng được)! Sẽ có cơ chế quản lý riêng, quan trọng hơn là nền tảng công nghệ riêng và có nhiều "đất dụng võ".

Tại sao? 

Kinh nghiệm từ đặc khu kinh tế Thâm Quyến, Trung Quốc 

Trong 6 đặc khu kinh tế mà Đặng Tiểu Bình khởi xướng triển khai từ đầu 1979 là Thâm Quyến, Chu Hải, Sán Đầu, Hạ Môn, Kashgar và đảo Hải Nam, chỉ có Thâm Quyến được coi là thành công, và nguyên nhân cho thành công ấy cũng chính là bởi hướng đi tập trung vào đầu tư đổi mới công nghệ. Sư ra đời các tập đoàn công nghệ lớn vươn ra toàn cầu và thống trị như Huawei, Tencent, ZTE, v.v. cũng xuất phát từ nhiều ưu đãi trong giai đoạn này.
Về quốc gia, các cường quốc kinh tế mới như Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore, Đài Loan, Malaysia... cũng thành công vượt bậc do đẩy mạnh đầu tư phát triển công nghệ.

Xu hướng tất yếu của thế giới 

Công nghệ hay chuyển đổi số cũng chính là xu hướng tất yếu của thế giới. Đầu tư vào một đặc khu như vậy sẽ là cơ hội cho Việt Nam để đi tắt đón đầu. Chúng ta không còn ở giai đoạn 1986 - lơ mơ không hiểu thế giới đi đâu, chập chững bước lên XHCN được gần 4 năm thì Liên Xô sụp đổ, và định hướng kinh tế thị trường theo XHCN mà mãi chưa rõ hình nó như thế nào.
Đặc khu công nghệ đem lại các lợi ích lớn như đặc khu kinh tế mà Bộ KHĐT đang đề xuất: giúp Việt Nam có động lực phát triển mạnh mẽ về kinh tế, công nghệ, đi đầu trong sáng tạo và nhanh chóng nhân rộng sang các mảng khác, các địa phương khác. Nó đúng là dạng "thử nghiệm", nếu thành công thì sẽ rất tốt, không thành công cũng không sao, như Startup ấy mà! Làm lại cái khác agile thôi! 

Có khi chỉ cần 9 năm, chắc chắn không cần tới 99 năm!

Tốc độ tăng trưởng công nghệ sẽ theo cấp số nhân, trong khi tư duy của chúng ta ở dạng tuyến tính, kể cả các kế hoạch và tính toán đầu tư đang bàn. Một dự báo của Gartner cho rằng phát triển công nghệ trong 30 năm tới sẽ bằng 300 năm trước tới giờ. nếu tính theo đó thì những phát triển mà ta đang tính cho 99 năm có khi chỉ cần 9-10 năm ấy chứ!

Fail cheap, fast fast! 

Ngoài yếu tố bên ngoài là sự phát triển của công nghệ, yếu tố bên trong ta có thể chủ động được là tự thất bại nhanh chóng và rẻ. Điều này nghĩa là gì? Bất cứ thử nghiệm công nghệ nào ta cũng có thể triển khai và biết là nó sẽ thành công hay không rất nhanh chóng, không cần tính tới năm, mà có thể theo quý/ tháng, thậm chí ngày hay giờ. 

Làm gì ở đặc khu?

Dưới đây là một số ý tưởng ban đầu mà mình có thể làm ở đặc khu - được gạch ra dạng "bão não" (brainstorm) chứ chưa có bất cứ phản biện hay tính đến độ khả thi nhé! 
  • Chính phủ chỉ đầu tư công nghệ nền tảng (platform), còn tất cả các ứng dụng khác sẽ do "dân" hay doanh nghiệp tự xây. Tóm lại chính phủ tạo cái khung xương, còn các xương nhánh và thịt thì BOT hết. Theo cơ chế thị trường và công nghệ nền tảng, hầu hết các apps đều dạng miễn phí trước, để thu hút người dùng tới một cỡ đủ lớn (scale), và cạnh tranh cũng cao nên thời gian đó sẽ khá dài. Người dân do vậy sẽ được thỏa sức miễn phí, dùng thử toàn các công nghệ hàng đầu.
  • Lãnh đạo và cán bộ các cơ quan quản lý (bí thư, chủ tịch tỉnh....) phải có bằng đại học/ thạc sĩ và có liên quan tới quản trị/ công nghệ, tốt nhất là được đào tạo ở nước ngoài và có kinh nghiệm ở các trung tâm công nghệ lớn (Silicon Valley, Singapore, Hàn Quốc, Nhật...). Vai trò của họ có thể là CDO (Chief Digital Officer), CIO (information), CSO (strategy) hay CTO (technology). Nếu khó hình dung quá có thể tham khảo mô hình của Singapore - Govtech. 
  • Thử nghiệm luật bản quyền sở hữu trí tuệ cực kỳ chặt chẽ, độc lập - như một quốc gia riêng. Từ đó, khuyến khích được cộng đồng khởi nghiệp và sáng tạo. 
  • Thực hiện quản lý xã hội bằng blockchain. Đặc biệt là trong ngành tài chính, trong việc bầu cử, kiểm phiếu... 
  • Định danh bằng biometrics (mống mắt, vân tay...), các số an sinh xã hội (kiểu như chứng minh thư) sẽ được quản lý chặt chẽ bởi bộ công an. Từ đó tăng cường áp dụng công nghệ trong an ninh trật tự với dữ liệu chất lượng và các giải pháp tối ưu. 
  • Cư dân qua sàng lọc mới được tới "nhập cư": Chọn lọc cư dân tech-savvy, ưu tiên trẻ (<45-50 tuổi) và sẵn sàng trải nghiệm, ưu tiên trí thức Viêt nội địa, Việt Kiều, người nước ngoài ở các chức vụ cao/ chuyên gia, những người làm các công việc có liên quan tới công nghệ. 
  • Áp dụng sản xuất bồi đắp hay in 3D, thậm chí in 3D thử nội tạng (thận, tim...) nhân tạo. Triển khai sản xuất hoàn toàn bằng máy in 3D với gần như mọi chất liệu, trước hết bắt đầu từ nhựa - thế mạnh sẵn có của Việt Nam, sau đó tới xi măng, cát, vữa... 
  • Giáo dục: thử nghiệm các phương pháp học sáng tạo. yêu cầu mọi người đều dùng công nghệ cơ bản. học code.
  • Ngôn ngữ: tiếng Anh và tiếng Việt làm ngôn ngữ giao dịch chính thống.
  • Thử nghiệm chính phủ điện tử tất cả qua mobile và online.
  • Đặt các trung tâm nghiên cứu và thử nghiệm các công nghệ mới trên toàn cầu. Ưu đãi thuế cho các doanh nghiệp công nghệ Việt Nam. 
  • Ứng dụng mạnh mẽ IoT: Tất cả các thiết bị đều được gắn sensor và được kết nối internet/ wifi miễn phí. 
  • Thử nghiệm xe tự lái.
  • Nhập khẩu hoặc ưu đãi thuế cho các công nghệ, nghiên cứu mới, đặc biệt là từ Mỹ, Canada, các nước châu Âu, Úc... 
  • Đưa ra các quy định, tiêu chuẩn để cấm/ hạn chế nhập khẩu các công nghệ cũ, lỗi thời, lạc hậu. 
  • Giao dịch bằng tiền ảo bitcoin/ litecoin, ethereum.... Toàn bộ lương, thưởng, các chi phí, ăn uống, đi lại, tài sản... có thể được trả bằng tiền ảo/ visa/ master/ paypal. Cho phép đổi tiền ảo thật. Thử nghiệm tất cả các hệ thống thanh toán mới nhất trên thế giới tại đây - liên kết, tích hợp với hệ thống tiền tệ (ảo) của đặc khu. 
  • Cho phép robot hoạt động, cho các công ty thoải mái thuê robot, thậm chí cấp quyền công dân cho robot. 
  • Thử nghiệm các mô hình quản trị công nghệ tân tiến theo ngành, VD: Fintech trong tài chính, Regtech trong quản lý chính sách, v.v. 

Có tham khảo thông tin từ một số bài viết: 


  • Đặc khu kinh tế Trung Quốc: Hào quang và nước mắt ở Thâm Quyến:  https://news.zing.vn/dac-khu-kinh-te-trung-quoc-hao-quang-va-nuoc-mat-o-tham-quyen-post771140.html
  • Bà Phạm Chi Lan: Lùi Dự Luật Đặc khu là một trong những quyết định sáng suốt nhất: http://soha.vn/ba-pham-chi-lan-lui-du-luat-dac-khu-la-mot-trong-nhung-quyet-dinh-sang-suot-nhat-20180609131719873.htm

Nhận xét

Bình luận. Vui lòng không spam, không quảng cáo, không công kích cá nhân. Hãy sử dụng từ ngữ phù hợp và đóng góp tích cực!

Archive

Biểu mẫu liên hệ

Gửi